Nieuwaga, roztargnienie lub brak wiedzy może być przyczyną nieumyślnych przestępstw podatkowych. Czynny żal umożliwia uniknięcie kary. Z tego artykułu dowiesz się czym jest czynny żal oraz w jakich przypadkach można z niego skorzystać.
Czynny żal – definicja
Czynny żal jest zachowaniem, którego może dokonać sprawca czynu zabronionego w przypadku popełnienia przestępstwa lub wykroczenia podatkowego. Celem czynnego żalu jest dążenie do naprawienia szkody lub zapobiegnięcie jej skutkom. Czynny żal umożliwia uniknięcie kary, o ile należność publicznoprawna zostanie spłacona.
Czynny żal został wprowadzony jako forma zmotywowania obywateli do przestrzegania prawa podatkowego.
Czynny żal jest uregulowany ustawą z dnia 10 września 1999 r. – kodeksem karnym skarbowym (kks). W dokumencie tym określono sankcje skarbowe, które grożą za złamanie obowiązków podatnika. Dodatkowo określono w nim również w jaki sposób złożyć czynny żal oraz w jakich przypadkach zachowanie to nie ma zastosowania.
Kiedy można złożyć czynny żal?
Czynny żal może zostać złożony w przypadkach, kiedy podatnik:
- nie złożył zeznania podatkowego w terminie lub wybrał zły typ podatku,
- dopuścił się zaniedbań na etapie prowadzenia ksiąg rachunkowych, co skutkowało zniekształceniem obrazu sytuacji finansowej jednostki gospodarczej,
- nie uregulował zobowiązania publicznoprawnego,
- zastosował obniżone stawki lub zwolnienie przedmiotowe bądź podmiotowe z VAT w sposób niezgodny z prawem,
- importując usługi (np.: kupując reklamy od Google) nie zarejestrował się do VAT-UE,
- bezpodstawnie stosował obniżoną stawkę podatku dochodowego od osób prawnych z 19% do 9%,
- dopuszczał się błędnego fakturowania, które skutkowało rozbieżnościami w wysokości należnego podatku,
- zatajał część dochodów poprzez brak dokumentacji wszystkich transakcji, co skutkowało zmniejszeniem zobowiązania podatkowego względem państwa,
- wyłudził zwrot należności celnej lub/i pozwolenie celne,
- wyłudził zwrot należności podatkowej,
- nie uiścił opłaty za podatek od nieruchomości,
- nie złożył sprawozdania finansowego,
- nie zgłosił lub zgłosił po terminie darowiznę.
W jaki sposób złożyć czynny żal?
Czynny żal można złożyć w trzech formach:
- pisemnej jako list polecony z potwierdzeniem odbioru,
- online za pośrednictwem portali e-PUAP lub e-Urząd Skarbowy,
- osobiście w urzędzie skarbowym.
Czynny żal składa osoba odpowiedzialna za przestępstwo lub wykroczenie podatkowe do właściwego urzędu skarbowego.
Ważnym elementem czynnego żalu jest uiszczenie zaległości wobec organów podatkowych. Jest to jeden z warunków, który musi zostać spełniony, aby czynny żal został uznany.
W kks nie podano terminu, w jakim czynny żal powinien zostać złożony. Musi to jednak nastąpić przed tym jak organ państwowy udokumentuje wykroczenie lub przestępstwo podatkowe.
Zawiadomienie o czynnym żalu, które jest składane w formie papierowej winno być podpisane własnoręcznie przez sprawcę. Jeśli zawiadomienie jest składane w formie elektronicznej – podpisuje je się kwalifikowanym podpisem elektronicznym, osobistym lub zaufanym.
Kim jest sprawca przestępstwa lub wykroczenia skarbowego?
Czynny żal musi być złożony przez sprawcę czynu, czyli przez osobę fizyczną, która dopuściła się przestępstwa lub wykroczenia. W przypadku firmy składa osoba odpowiedzialna za kwestie gospodarcze. Jest to zazwyczaj osoba, która prowadzi działalność gospodarczą, wspólnicy lub członkowie zarządu.
Jeśli odpowiedzialność za popełnione przestępstwo lub wykroczenie ponosi inna osoba należy wskazać ją jako osobę współodpowiedzialną.
Jak ma wyglądać pismo z czynnym żalem?
Kodeks karny skarbowy nie określa wzoru zawiadomienia o czynnym żalu. W dokumencie tym powinno się zawrzeć informacje, takie jak:
- kompletne dane podatnika (imię i nazwisko/nazwa, adres, NIP),
- dane adresata (właściwego urzędu skarbowego),
- dane osób, które miały związek z popełnieniem czynu zabronionego,
- dokładny opis czynu zabronionego,
- informacja o dokonaniu opłaty za zobowiązanie podatkowe lub informacja o terminie, w którym zobowiązanie zostanie uregulowane.