Czy osoba niepełnoletnia może założyć działalność gospodarczą? Jeśli tak, to na jakich warunkach i w jaki sposób? Przeczytaj artykuł i poznaj odpowiedź na te pytania! 

Przedsiębiorca, zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych – definicje 

Przedsiębiorcą jest osoba prawna, fizyczna lub jednostka organizacyjna, nieposiadająca osobowości prawnej (np.: spółka), która nabyła zdolność prawną, poprzez prowadzenie działalności gospodarczej. Ta definicja pochodzi z ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny wprowadza do niej jeden dodatkowy element. Chodzi tu o prowadzenie działalności we własnym imieniu. 

Przepisy prawa nie zakazują prowadzenia działalności przez osobę niepełnoletnią. Istotne jest tu natomiast rozumienie pojęć zdolności prawnej i zdolności do czynności prawnej. 

Zdolność prawną nabywa każdy człowiek od urodzenia. Zdolność prawna nadaje prawa i nakłada obowiązki na osobę. W praktyce zdolność prawna umożliwia m.in.: korzystanie z praw człowieka, bycie właścicielem jakiejś rzeczy. Zdolność prawną posiadają: osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne, nieposiadające osobowości prawnej.  

Zdolnością do czynności prawnej jest natomiast prawo do wykonywania czynności prawnych oraz zaciągania zobowiązań we własnym imieniu. Zdolność do czynności prawnych posiadają osoby fizyczne po 18. roku życia i osoby prawne.  

Prawo przewiduje również pojęcie ograniczonej zdolności prawnej, która polega na: 

• możliwości zawierania drobnych umów w bieżących sprawach codziennych (np.: robieniu zakupów), 
• dysponowaniu własnym dochodem, chyba że sąd opiekuńczy zdecyduje inaczej, 

• swobodnym dysponowaniu przedmiotami, które zostały przyznane przez przedstawiciela ustawowego, 
• możliwości podpisania umowy o pracę, 
• możliwości dokonywania czynności prawnych, które dotyczą tej osoby. 

Osoba z ograniczoną zdolnością prawną może wykonywać wszystkie inne czynności prawne za zgodą opiekuna prawnego lub po ukończeniu 18. roku życia. 

Działalność osoby niepełnoletniej w świetle prawa 

Zgodnie z obowiązującymi przepisami – osoba niepełnoletnia z ograniczoną zdolnością prawną może założyć firmę. Nie może ona jednak podejmować samodzielnie wszystkich czynności prawnych, np.: zawierać umów z kontrahentami. Zgodę na te czynności muszą udzielić opiekunowie osoby niepełnoletniej. W praktyce oznacza to, że wszystkie umowy czy zobowiązania w ramach prowadzonej działalności gospodarczej musieliby realizować opiekunowie prawni. 

Dodatkowo prawo przewiduje czynności prawne, na których wykonanie przez osobę niepełnoletnią musi zgodzić się sąd. Mowa tutaj o tzw. czynnościach przekraczających zwykły zakres zarządu. Tego rodzaju czynności charakteryzują się działaniem, których wartość finansowa, z punktu widzenia losów rzeczy wspólnej, jest zbliżona do aktów rozporządzających, np.: gruntowny remont budynku, sprzedaż nieruchomości. 

W praktyce więc osoba po ukończeniu 13. roku życia może widnieć jako właściciel działalności gospodarczej w CEIDG. Wszelki zobowiązania firmy muszą być jednak realizowane za zgoda opiekunów. Prowadzenie tego rodzaju działalności może być więc uciążliwe i niepraktyczne. 

Jedyną formą działalności, która może zostać założona przez osobę niepełnoletnią jest JDG. Więcej o jednoosobowej działalności gospodarczej przeczytasz tutaj. 

Założenie działalności przez osobę niepełnoletnią 

Proces założenie działalności przez osobę niepełnoletnią również musi odbyć się za zgodą opiekuna prawnego. Można to zrobić, składając wniosek o wpis do CEIDG osobiście w urzędzie gminy.  

Po złożeniu wniosku CEIDG analizuje go pod względem wiarygodności przedstawiciela ustawowego. CEIDG może nie wyrazić zgody na założenie działalności, jeśli będzie miało wątpliwości co do analizowanej kwestii. CEIDG nie może nie zgodzić się na założenie firmy, jeśli wcześniej została ona udzielona przez sąd. Weryfikacja wniosku przez CEIDG może wydłużyć proces zakładania działalności. 

Z reguły każdy z rodziców/opiekunów może reprezentować dziecko samodzielnie. Zasada ta jednak nie ma zastosowania, jeżeli mowa o istotnych sprawach lub jeśli któryś z opiekunów zgłosił sprzeciw.