Własna działalność gospodarcza i L4 – czy to możliwe? Jakie warunki trzeba spełnić, żeby dostać zasiłek chorobowy oraz w jakiej może być on wysokości? Odpowiedzi znajdziesz w artykule!

L4 a własna działalność – informacje praktyczne

Prowadzenie własnej działalności jest trudnym zadaniem, szczególnie jeśli pojawi się choroba. Wyklucza to możliwość wykonywania obowiązków zawodowych, a co za tym idzie – zarobku. Dlatego sytuacja przedsiębiorcy podczas choroby może okazać się szczególnie trudna.

Przedsiębiorcy samodzielnie opłacają składki ZUS, w tym składkę chorobową, wypadkową, emerytalną, rentową. Składka zdrowotna nie jest obowiązkowa. Przedsiębiorca sam decyduje czy chce ją opłacać czy nie. To od niej jednak zależy czy prowadzący firmę będzie miał prawo do zasiłku chorobowego.

Cześć przedsiębiorców rezygnuje z opłacania składki zdrowotnej z uwagi na zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności. Okres karencji składki zdrowotnej to 90 dni. Oznacza to, że dopiero po 90 dniach od rozpoczęcia opłacania składki zdrowotnej przedsiębiorca zyska prawo do zasiłku chorobowego. Nie wystarczy więc opłacenie składki w momencie stwierdzenia choroby lub pojawienia się jej pierwszych objawów. 

Przykład:
Przedsiębiorca zakłada firmę 1 stycznia 2024 r. i opłaca składkę zdrowotną. Nie oznacza to, że już w lutym będzie mógł liczyć na zasiłek chorobowy. Prawo do świadczeń, wynikających z płacenia składek ZUS nabędzie dopiero od 1 kwietnia 2024 r.

Przepisy regulujące kwestię wypłacania zasiłku chorobowego dla prowadzących działalność gospodarczą określa ustawa z dnia 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.2022.1732).

Wysokość zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy

W celu wyliczenia wysokości zasiłku chorobowego dla osoby, która prowadzi własną działalność gospodarczą należy wziąć pod uwagę dwa czynniki:

• liczba dni zwolnienia,
• wymiar podstawy składek.

Podstawę zasiłku chorobowego oblicza się jako średnią wymiaru składek z ostatnich 12 miesięcy. Tę kwotę należy pomnożyć następnie przez 13,71%. Za każdy dzień zwolnienia przedsiębiorcy przysługuje 80% z 1/30 wyliczonej kwoty. Wyjątek stanowią tutaj kobiety w ciąży, które otrzymują 100% wyliczonej kwoty. 

Na wysokość zasiłku chorobowego dla przedsiębiorcy wpływa również kwestia czy opłaca on tzw. mały czy duży ZUS. Osoby płacące składki ZUS na preferencyjnych warunkach otrzymają mniejszy zasiłek chorobowy.

Przykład:
Osoba, prowadząca firmę i opłacająca tzw. duży ZUS za 30 dni zwolnienie lekarskiego może liczyć na zasiłek w wysokości 2 872,42 zł brutto.
Osoba, prowadząca firmę i opłacająca tzw. mały ZUS za 30 dni zwolnienia lekarskiego może liczyć na zasiłek chorobowy w wysokości 722,77 zł brutto.

Zgłoszenie L4 przez przedsiębiorcę

Jeśli pracownik zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę i otrzyma zwolnienie lekarskie L4 jest ono dostępne na Platformie Usług Elektronicznych (PUE). Tam może sprawdzić je pracodawca. To on również jest odpowiedzialny za zgłoszenie zwolnienia do ZUS. Pracownik za okres zwolnienia nie otrzymuje wynagrodzenia od pracodawcy, a bezpośrednio od ZUS-u w terminie 30 dni od zgłoszenia zwolnienia chorobowego. 

Osoba prowadząca działalność gospodarczą, po otrzymaniu zwolnienia L4 musi zgłosić ten fakt do ZUS-u. Należy wypełnić wniosek Z-3D. Można go dostarczyć osobiście lub wysłać za pomocą portalu PUE ZUS. Wypłata środków, podobnie jak w przypadku osoby pracującej na podstawie umowy o pracę, nastąpi w ciągu 30 dni.

Przedsiębiorca może być zwolniony z obowiązku płacenia składki na ubezpieczenie społeczne za okres przebywania na L4. W tym celu należy złożyć deklarację ZUS DRA. Wysokość pozostałych składek, za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim nie zmienia się. 

Zasiłek dla przedsiębiorcy na chore dziecko

Przedsiębiorca, który opiekuje się chorym dzieckiem może liczyć na zasiłek opiekuńczy. Prawo do zasiłku opiekuńczego jest przyznawane bez zachowania okresu karencji. Oznacza to, że nawet po 1 dniu od opłacenia składki przedsiębiorca może skorzystać z prawa do zasiłku opiekuńczego. 

Wysokość zasiłku opiekuńczego to 80% podstawy wymiaru zasiłku. Zasiłek wypłacany jest za każdy dzień opieki, również za dni ustawowo wolne od pracy.

Etat i działalność gospodarcza a zwolnienie L4

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę są obowiązkowymi płatnikami składek ZUS: rentowej, emerytalnej, chorobowej i wypadkowej. Rolę płatnika w tym przypadku pełni pracodawca. Koszt składek jest odliczany od pensji. 

W zależności od wysokości pensji wynikającej z umowy o pracę składka zdrowotna jest opłacana przez pracodawcę lub osobę, która jest zatrudniona i prowadzi firmę:

• osoby zarabiające mniejszą kwotę niż płaca minimalna muszą opłacić w ramach prowadzonej działalności gospodarczej składki: emerytalną, rentową, wypadkową i zdrowotną;
• osoby otrzymujące wynagrodzenie równe lub wyższe płacy minimalnej muszą opłacić jedynie składkę zdrowotną, a pozostałe są dobrowolne.

Podczas zwolnienia lekarskiego i pobierania zasiłku chorobowego osoba zatrudniona i prowadząca jednocześnie firmę nie może wykonywać obowiązków zawodowych, wynikających z obu miejsc pracy. W takich sytuacjach można udzielić pełnomocnictwa osobie trzeciej, aby wykonywała obowiązki wynikające z prowadzonej działalności. W tym celu należy złożyć wniosek CEIDG-1 do urzędu skarbowego. Jeśli osobą, której pełnomocnictwo zostanie udzielone będzie członek rodziny przedsiębiorcy – będzie on traktowany jako osoba współpracująca.

Kontrola zwolnienia lekarskiego

ZUS ma prawo do skontrolowania osoby, która przebywa na zwolnieniu lekarskim oraz która pobiera zasiłek chorobowy. W tym czasie bowiem nie można wykonywać żadnych zajęć zarobkowych. Jest to warunek korzystania z zasiłku. W razie stwierdzenia nieprawidłowości podczas kontroli ZUS ma prawo do odebrania lub wstrzymania prawa do zasiłku.